Whoa-advies kan pyrrusoverwinning voor pensioenfondsen blijken
Het is belangrijk dat de werking van de Whoa niet wordt uitgehold om pensioenfondsen speciale rechten te verlenen. Laten we vooral het Whoa-akkoord blijven zien voor wat het is: schuldeisers krijgen iets in plaats van niets, betoogt Pieter Christiaan van Prooijen in zijn opiniebijdrage.
De advocaat-generaal van de Hoge Raad stelt voor om niet-betaalde pensioenpremies buiten de werking van de Wet Homologatie Onderhands Akkoord (Whoa) te stellen. Deze wet maakt het mogelijk voor ondernemingen in zwaar weer schulden te saneren. Op eerste gezicht zullen de pensioenfondsen content zijn met de uitzonderingspositie. Maar als de Hoge Raad het advies volgt, zou het dan niet een pyrrusoverwinning voor hen zijn? De ondernemingen starten dan immers geen Whoa-traject om te redden wat er te redden valt, maar gaan dan simpelweg failliet.
De onbetaalde pensioenpremies worden dan helemaal niet betaald. Bovendien verliezen een hoop werknemers hun baan, waardoor zij ook geen pensioenpremies meer gaan betalen. Daarnaast is het zo dat bij een Whoa-akkoord deze niet-betaalde pensioenpremies eventueel nog voor een deel worden betaald.
Verlies het doel van de Whoa daarom niet uit het oog: de onderneming blijft na sanering voortbestaan en kan dus doorgaan met het betalen van premies. Dit scenario verdient de voorkeur boven dat van een faillissement, waarbij er geen premies meer worden betaald, ook niet in de toekomst. Vergeet daarbij ook niet dat vele andere schuldeisers slechter af zullen zijn in een faillissement dan wanneer een Whoa-akkoord tot stand komt. Dus laten we vooral het Whoa-akkoord blijven zien voor wat het is: schuldeisers krijgen iets in plaats van niets.
‘Ook pensioenfondsen zijn beter af met een Whoa-akkoord dan een faillissement’
De overweging van de advocaat-generaal is voornamelijk gebaseerd op het feit dat de belangen van de werknemers wel worden geraakt, zij het indirect en op lange termijn, namelijk een mogelijke uitholling van de pensioenfondsen. De advocaat-generaal gaat hier simpelweg voorbij aan de economische gevolgen van het alternatief: faillissement. Ook pensioenfondsen zijn beter af met een Whoa-akkoord dan een faillissement.
Alhoewel het aantal Whoa-akkoorden nog beperkt is tot enkele tientallen is de verwachting dat bij de komende faillissementsgolf de Whoa veelvuldig zal worden toegepast. Niet alleen voor grote ondernemingen die enkel financiële schulden met de Whoa willen saneren, maar juist voor MKB-ondernemingen is een effectieve Whoa van belang. Immers, zij zullen alle schulden willen saneren om tot een draaglijke schuldenlast te komen. Daarnaast kunnen de dan direct opeisbare pensioenpremies veroorzaken dat niet genoeg liquiditeit voor handen is om het akkoord uit te voeren. In die zin is het belangrijk dat de werking van de Whoa niet wordt uitgehold om pensioenfondsen speciale rechten te verlenen.
Het is te hopen dat de Hoge Raad wel rekening houdt met de uitgangspunten van de Whoa, namelijk het vergelijk tussen de uitkering bij een faillissement en de waarde die behouden blijft wanneer het akkoord slaagt. Dit zou niet alleen de effectiviteit van de Whoa ten goede komen maar ook de langetermijneffecten voor werknemers en pensioenfondsen.
Pieter Christiaan van Prooijen is partner bij Hermes Advisory.